การเจริญเติบโตของสัตว์

1 ) การเจริญเติบโต

สิ่งมีชีวิตทั้งหลายที่เกิดขึ้นมาแล้วย่อมต้องมีการเจริญเติบโต สัตว์ก็เช่นเดียวกันย่อมจะมีการเจริญเติบโต ซึ่งจะเป็นกระบวนการในการเปลี่ยนแปลงขนาดและรูปร่าง ซึ่งเป็นผลมาจากการเพิ่มจำนวนเซลล์ด้วยการแบ่งเซลล์ที่มีอยู่แล้ว

รวมทั้งมีการขยายขนาดของเซลล์ด้วยการสร้างไซโทพลาสซึมทำให้เซลล์มีขนาดใหญ่โตขึ้น

ในลำดับต่อมาเซลล์ จะมีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างและหน้าที่ จนกระทั่งรวมกลุ่มประสานงานในหน้าที่จนเกิดเป็นอวัยวะหลายๆ อวัยวะ อวัยวะต่างๆ เหล่านี้รวมตัวกันเป็นร่างกายของสิ่งมีชีวิต เพื่อดำรงชีวิตอยู่ในสภาพแวดล้อมต่อไป

ในขณะที่สัตว์กำลังเจริญเติบโต สัตว์บางชนิดจะมีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างเป็นระยะๆ จนกระทั่งมีรูปร่างคล้ายพ่อแม่ในที่สุด แต่สัตว์บางชนิดจะมีรูปร่างเหมือนพ่อแม่ตั้งแต่เกิดเลย เพียงแต่มีขนาดเล็กกว่าพ่อแม่เท่านั้น

การเจริญเติบโต เป็นขบวนการที่เกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ของสิ่งมีชีวิตทุกระดับ ทั้งทางโครงสร้างและหน้าที่ กระบวนการต่างๆ ของการเจริญเติบโต แบ่งได้เป็นขั้นตอนง่ายๆ คือ

1.การเพิ่มจำนวนเซลล์

ในสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว การแบ่งเซลล์ถือว่าเป็นการสืบพันธุ์ เกิดชีวิตใหม่ขึ้น มีหลายแบบ เช่นการแบ่งแยกตัวเป็นส่วนๆ การแตกหน่อ เป็นต้น

ในสิ่งมีชีวิตหลายเซลล์ การแบ่งเซลล์เป็นการเพิ่มจำนวนเซลล์ให้มากขึ้น เช่น การแบ่งเซลล์จากตัวอ่อนเป็นตัวเต็มวัย สร้างเซลล์ใหม่เพื่อทดแทนเซลล์เก่า เช่น เซลล์ผิวหนัง

2. การเพิ่มขนาดเซลล์

เป็นกระบวนการสะสมและสังเคราะห์สารอินทรีย์ภายโมเลกุลของเซลล์ ทำให้โมเลกุลมีขนาดใหญ่ขึ้น จึงเกิดการเจริญเติบโตของสิ่งมีชีวิต เช่นงูจะมีการลอกคราบเมื่อมีขนาดตัวใหญ่ขึ้น อานาคอนด้าจะผสมพันธุ์ด้วยการที่ตัวผู้จะรัดตัวเมีย แล้วฉีดนำเชื้อเข้าไป ตัวเมียจะตั้งท้องนานประมาณ 2 เดือน เมื่อคลอดลูกมันจะคลอดลูกเป็นตัวซึ่งแปลกกว่างูทั่วไปซึ่งคลอดลูกเป็นไข่ เมื่อลูกมันออกมาจะออกมาเยอะมากๆ แต่กว่าที่ลูกมันจะโตและรอดมาเป็นตัวเต็มวัยได้ มันก็ต้องเจอศัตรูมากมาย ซึ่งมีเพียงไม่ถึง10%เท่านั้น

3. การเปลี่ยนแปลงสภาพของเซลล์

ในระยะแรกเซลล์จะทำหน้าที่อย่างหนึ่งแต่เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงหน้าที่การทำงาน จึงเกิดการเปลี่ยนสภาพเซลล์ตามไปด้วยเพื่อให้ได้เซลล์ที่สามารถทำหน้าที่ที่ต่างกัน เซลล์ที่ได้ใหม่จะมีหน้าตาต่างไปจากเซลล์เดิม

พัฒนาการทางร่างกายของมนุษย์

4. การเกิดรูปร่างที่แน่นอน

สิ่งมีชีวิตจะมีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างตลอดเวลาตั้งแต่แรกเกิดจนเป็นตัวเต็มวัย เช่น กบ ผีเสื้อ เป็นต้น

ประเภทของการเจริญเติบโตของสัตว์ จำแนกได้ 2 พวก

1. แบบ อะเมตามอร์โฟซีส (ametamorphosis) คือ ไม่เปลี่ยนแปลงรูปร่าง จากไข่กลายเป็นตัวเต็มวัย เช่น สัตว์ใหญ่ และ แมลงไม่มีปีก ได้แก่

1.1 แมลง ได้แก่ ตัวสองง่าม ตัวสามง่าม แมลงหางดีด

1.2 สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง ได้แก่ ไส้เดือน ไฮดรา พยาธิตัวตืด

1.3 สัตว์มีกระดูกสันหลัง ได้แก่ ปลา สัตว์เลื้อยคลาน

2. แบบ เมตามอร์โฟซีส (metamorphosis) คือ เปลี่ยนแปลงรูปร่างต่างจากพ่อแม่เป็น ขั้น ๆ จนเป็นตัวเต็มวัย มีการเกิดอวัยวะใหม่หรือบางส่วนหายไป ได้แก่

2.1 สัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ

2.2 แมลง ได้แก่ ไส้เดือน ไฮดรา พยาธิตัวตืด

2.3 แมง และกลุ่มอื่น ๆ อีก กุ้ง กั้ง ปู

1. เมตามอร์โฟซีสแบบค่อยเป็นค่อยไป (grandual metamorphosis ) ตัวอ่อนไม่มีปีก เรียกว่า ตัวนิมพ์ (nymph) ระบบต่าง ๆ ยังไม่สมบูรณ์ ไม่มีระยะดักแด้ (pupa) ได้แก่ ปลวก ตั๊กแตน แมลงสาบ

2. เมตามอร์โฟซีสแบบไม่สมบูรณ์ (incomplete ) เช่น ตัวอ่อนอยู่ในน้ำ เรียกว่า ไนแอด (naiad) ให้เหงือกหายใจ ไม่มีปีก ตัวเต็มวัยมีปีกอยู่บนบกหายใจโดยใช้ท่อลม ไม่มีระยะดักแด้ ได้แก่ แมลงปอ ชีปะขาว

3. เมตามอร์โฟซีสแบบสมบูรณ์ (completemetamorphosis)

ตัวเต็มวัย มีการเจริญครบ 4 ระยะ คือ ระยะไข่ (egg) ระยะหนอน(larva) ระยะดักแด้(pupa) และตัวเต็มวัย (adout) ได้แก่ ยุง ผีเสือ ไหม มด ต่อ แตน แมลงวัน ด้วง ฯลฯ